19 Yüzyıla kadar, doktorlar hastalarını tedavi ederken, günlük kıyafetlerini kullanırlardı. Sonraları tıp dünyasının aldığı kararla, beyaz önlük giyilmeye başlandı. Beyaz rengin gözleri yorduğundan bahisle, cerrahi operasyonlarda beyazdan vazgeçilerek, operasyon kıyafetlerinin yeşil olması kararı alındı. Daha sonra uygulamaya mavi renkte dahil edildi. Günümüzde de cerrahi operasyonlarda, yeşil ve mavi renkli önlükler kullanılır.
Cerrahi Operasyonlarda Neden Mavi ve Yeşil Önlük Giyilir?
Doktorlar ve diğer sağlık personelleri, kliniklerde ve laboratuvar ortamlarında, hijyen açısından genellikle beyaz veya müşteri tercihine göre hijyen sağlayan diğer renklerde önlük giyerler. Cerrahi operasyonlarda uzun süre kırmızı kan gören cerrahlar, beyaza baktıklarında görme yetilerinde bulanıklık oluşur. Renk skalasında kırmızının zıttı yeşil ve mavi olduğu için, operasyonlarda yeşil ve mavi önlük kullanıldığında bu sorun ortadan kalkar. Hayati önem taşıyan cerrahi operasyonlarda, mavi ve yeşil önlük kullanılması durumunda, kırmızının tonları bile ayırt edilebilir. Bu sayede riskli operasyonlar başarılı bir şekilde gerçekleşir.
Cerrahi Operasyonlarda Mavi ve Yeşil Önlük Giyilmesinin Etkileri
Cerrahi operasyonlarda cerrahlar ve diğer görev alan sağlık personeli, yeşil ve mavi önlük, bere kullanır. Ayrıca ameliyatta kullanılan operasyon örtüsü de, genellikle yeşil ve mavidir. Ameliyathanelerin duvarları genellikle, yeşil veya gözü yormayacak diğer renklerle kaplıdır. Amaç operasyona katılan cerrah ve katılan diğer personelin, hayati önem taşıyan ameliyat sırasında, göz yorgunluğunu önlemektir. Doğada en fazla yeşil ve mavi renk tonları hakimdir.
Yeşil ve mavi renkler operasyon ekibi kadar, ameliyata girecek hasta açısından da önemlidir. Ameliyat stresinde olan hasta, gerek operasyon hazırlığında, gerekse ameliyat esnasında, yeşil ve mavi renkli ortamda stresini azaltarak, huzurlu bir şekilde ameliyata kendini hazırlamış olur. Stresli ortamda insanların vücutlarında birtakım değişiklikler meydana gelir. Kalp atışının hızlanması, kan basıncının artması, salgı bezlerinin daha fazla çalışması, nörolojik diğer değişiklikler, stresle ortaya çıkar. Ameliyat ortamında bu değişiklikler, istenmeyen durumdur. Bu sebepten ameliyatlar sırasında yeşil ve mavi renkli önlük kullanılır. Aynı zamanda ameliyat olacak hastaya, yeşil veya mavi önlük giydirilir. Yeşil ve mavi renklerin hastada etkileri;
- Hastaya huzur verir.
- Hastanın kan akışını yavaşlatır.
- Hastayı sakinleştirir.
- Hastanın stresini azaltır.
- Hastada güven duygusunu artırır.
Cerrahi operasyon ekibi, yeşil ve mavi renklerle gözleri yorulmadan ameliyatları yerine getirirken, hastanın değerlerinin normal düzeyde tutulmasıyla, operasyon başarı üst seviyeye çıkartılmış olur.
Hastanelerde Yeşil ve Mavi Renklerin Kullanılmasına Yönelik Çalışmalar
Danimarka’da hastanelerin aydınlatmalarına yönelik, değişik renkte paneller denenmiş, denemeler sonucunda yeşil ve mavi renklerin, yorgunluğa bağlı göz sorunlarını ortadan kaldırdığı sonucuna varılmıştır. Araştırma sonucunda yeşil ve mavi renklerin kullanıldığı ortamda ameliyata giren hastaların, daha huzurlu ameliyat süreci geçirdiği ve operasyon sonrası daha kısa sürede, huzurlu bir şekilde uyandıkları tespit edilmiştir.
Cerrahi Operasyonlarda Kırmızı Yeşil ve Mavi Renk Skalası
Cerrahi operasyona giren doktorlar, operasyon durumuna göre kimi zaman saatler süren ameliyatlarda, sürekli ameliyat bölgesine, kırmızı renkli kana bakarlar. Herhangi bir sebepten gözlerini kanlı bölgeden ayırdıklarında, gözlerde bulanıklık ve baş dönmesine olur. Uzun süreli kan görmek, gözlerde kırmızıya karşı duyarsızlık oluşturur. Bu durum operasyonu olumsuz etkiler. Kırmızı rengin zıttı olan, yeşil ve mavi algıyı kolaylaştırır. Genelde, operasyonu gerçekleştirecek cerrah veya cerrahlar yeşil önlük giyerken, algıda seçicilik sebebiyle, genellikle yardımcı personel mavi giyer. Fizik kurallarına göre kontrast olan renkler, nesneye canlılık verir.
Cerrahi Operasyonlarda Yeşil ve Mavi Önlük Kullanılmasının Bilimsel Açıklaması
Cerrahi operasyonlarda, yeşil ve mavi scrubs kullanılması tesadüfi değildir. Bilim insanları durumu optik illüzyon ile açıklamaktadır. Optik illüzyon genel olarak, görsel algılamalarda yanılma olarak tarif edilir. Bu konuda yapılan araştırmalarda, uzun süre kırmızı renge bakıp, daha sonra başka bir renge bakanlarda, görülen rengin yeşile döndüğü gözlemlenmiştir. Bu durum denekte mide bulantısı ve algı yetisinin zayıflamasına, hatta görememe durumlarını ortaya çıkartır. Bu durum, dikkat gerektiren ve bazen saatler süren ameliyatlarda olumsuzluk oluşturur. Optik illüzyon etkisini ortadan kaldırmak için, kırmızının zıt rengi olan yeşil ve mavi renkler, operasyon önlüklerinde kullanılır.
Cerrahi Operasyonlarda Beyaz Önlükten Neden Vazgeçildi?
Klinik ve laboratuvar ortamlarında beyaz önlükle bütünleşen doktorlar ve diğer sağlık personeli, Cerrahi operasyonlarda yeşil ve mavi önlük giyerler. Beyaz hijyeni temsil eder, aynı zamanda sağlık personelinde daha ferah çalışmasını sağlar. Buna rağmen beyaz renk, sürekli bakıldığında gözlerde yorgunluk meydana getirerek, dikkatin dağılmasına neden olur. Daha önceleri ameliyatlarda beyaz önlük kullanılırken, olumsuz etkileri sebebiyle, bu uygulamadan vazgeçilerek, yeşil ve mavi önlükler kullanılmaya başlandı.
Cerrahi Operasyonlarda Beyaz Önlüğü İlk Kullanan Kimdir?
1900’lü yıllarına gelinceye kadar, cerrahi operasyonlarda siyah önlük kullanılmıştır. Alman cerrah Ernst von Bergmann siyah önlüklerin, klinik ortamında ve ameliyatlarda kolay fark edilemediği, mikrobik hastalıklara ve yayılmasına neden olduğu için, beyaz önlük giyilmesi gerektiği tezini ortaya atmıştır ve ameliyatlarda ilk defa beyaz önlük giymiştir. Tıp dünyasında kısa sürede kabul görerek, cerrahi operasyonlarda beyaz önlük giyilmesi yaygınlaştı.
Cerrahi Operasyonlarda Yeşil ve Mavi Kullanılmasına Ne Zaman Başlandı?
Tarihi süreç içerisinde cerrahi operasyonlarda, siyah, beyaz ve en son yeşil ve mavi renkli önlük kullanıldı. Beyaz önlüklerin cerrahi operasyonlarda göz yorgunluğuna sebep olması sebebiyle, 1914 yılında alınan tıbbi kararlarla, yeşil ve mavi önlük giyilmesine başlandı.
Bir önceki yazımıza https://www.medikaldolap.com/blog/icerik/2022-ilkbahar-yaz-saglikci-modasi linki üzerinden ulaşabilirsiniz.